IQF یا دستگاه انجماد سریع تک به تک

 IQF (Individual Quick Freezing) یا دستگاه انجماد سریع تک به تک معمولاً برای انجماد میوه جات، فرنگی جات، سبزیجات، سیب زمینی فرنچ فرایز، میگو و قطعات کوچک گوشت و مرغ مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه با کاهش چشمگیر زمان انجماد باعث می شود کریستال های یخ به قدری کوچک باشند که باعث تخریب و پارگی بافت محصول نشوند و بافت سلولی محصول تا حد زیادی سالم باقی بماند. پارامترهایی مانند بو، شکل ظاهری و مزه محصولات با تازگی و سلامت بافت سلولی آن ها ارتباط مستقیم دارند.

دستگاه IQF یک فریزر وزشی است که با ایجاد جریان هوا با سرعت بالا و دمای 35- تا 40- درجه سانتیگراد مواد غذایی را به صورت جدا از هم و در زمانی کوتاه منجمد می نماید. در سایر روش های انجماد که در سالن های سردخانه وزشی یا پلیت فریزر انجام می شوند محصولات به شکل بلوکی از یخ منجمد شده و به یکدیگر می چسبند ولی در روش IQF محصولات به شکل تک به تک و جدا از هم منجمد می گردند.

مقایسه دستگاه IQF با سایر روش های انجماد مکانیزه 

اولین دستگاه های فریزر مکانیزه شامل یک نوار نقاله با مش استنلس استیل در یک تونل انجماد بود که نیاز انجماد برای یک محصول در جریان تولید را بر طرف می کرد. نقطه ضعف اصلی این سیستم کنترل کم روی جریان هوا بود که منجر به راندمان پایین فرآیند انتقال حرارت و انجماد می شد. دستگاه های IQF با کنترل دقیق جریان هوا، هوای سرد را به شکل عمودی روی لایه های محصول سیرکوله کرده و باعث ایجاد تماس خوب بین هوای سرد و ذرات محصول و افزایش راندمان فرآیند انجماد می گردد.

عملکرد و فرآیند دستگاه  انجماد سریع 

در روش انجماد سریع تک به تک یا IQF محصولات توسط یک نوار نقاله با مش استنلس استیل (304 یا 316) به داخل کابین هدایت می شوند. در داخل کابین IQF هوای سرد با دمای 40- درجه سانتیگراد توسط فن ها با سرعت بسیار بالا روی محصول گردش می کنند و دمای مغز محصول را تا 18- درجه سانتیگراد کاهش می دهند. پس از انجماد، محصولات از سمت دیگر IQF خارج شده و جهت بسته بندی و دپو در سردخانه آماده سازی می شوند.

 دستگاه های انجماد سریع تک به تک یا IQF می توانند دارای ظرفیت انجماد  از ۵۰۰ تا 15000 کیلوگرم در ساعت باشند.  متناسب با ظرفیت دستگاه IQF و نیازهای طراحی، یک سیستم برودتی که با فریون یا آمونیاک کار می کند برودت دستگاه IQF را تأمین می کند.

اجزای دستگاه IQF 

دستگاه انجماد سریع IQF از اجزای مختلفی تشکیل شده است. در ادامه اجزای اصلی تشکیل دهنده دستگاه انجماد سریع IQF را معرفی می کنیم.

• نوار نقاله IQF 

انتقال محصول به داخل کابین IQF و خروج از آن به عهده نوار نقاله می باشد. این نوار نقاله می تواند از جنس استنلس استیل، پلاستیک و یا آلومینیوم بوده و دارای خواص زیر نیز می باشد:

• نوار نقاله به راحتی و نرمی حرکت می کند تا از آسیب زدن و هدر رفت محصول جلوگیری شود. همچنین نوار نقاله قابلیت ویبره (Vibration) جهت جلوگیری از چسبندگی محصولات به یکدیگر را دارا می باشد.
• نظافت نوار نقاله IQF به راحتی صورت می پذیرد تا مصرف آب و مواد شیمیایی تمیز کننده و همچنین مدت زمان تمیز کردن دستگاه به حداقل برسد.
• از نظر بهداشتی منطبق با استاندارد های FDA و EC1935/2004 جهت تماس مستقیم با مواد غذایی را می باشد.
• نوار نقاله مقاوم بوده و ریسک آلودگی و خرابی آن بسیار پایین می باشد.
• هزینه های تعمیر و نگهداری نوار نقاله بسیار کم بوده و قابلیت مدولار شدن را جهت توسعه و یا تعویض بخشی از نوار دارد.

• درایو نوار نقاله IQF

نوار نقاله در دستگاه IQF توسط یک الکتروموتور با قدرت متناسب با ظرفیت دستگاه کار می کند. سرعت و گشتاور نوار نقاله با ترکیب یک درایو VFD یا (Variable-Frequency Drive) و یک گیربکس از طریق صفحه نمایش لمسی HMI کاملاً قابل تنظیم می باشد.

• فن های سیرکوله هوا 

فن های دستگاه انجماد سریع IQF متناسب با ظرفیت انجماد طراحی و انتخاب می شوند تا بتوانند هوادهی و سرعت لازم را روی سطح محصول ایجاد کنند. فن ها از نوع صنعتی و مناسب جهت کارکرد در دمای انجماد بوده و قابلیت سرویس دهی و تمیز کردن آسان را دارا می باشند.

• اواپراتور دستگاه IQF 

سرمایش هوای داخل کابین توسط اواپراتور IQF که می تواند از جنس آلومینیوم یا فولاد دیپ گالوانیزه (جهت استفاده با مبرد آمونیاک) و یا مس (جهت استفاده با مبرد فریون) باشد. فاصله فین اواپراتور از نوع ترکیبی 14-12 میلیمتر می باشد تا بتواند فواصل زمانی بین دو دیفراست را به حداکثر برساند.

• بدنه دستگاه 

بدنه دستگاه IQF از ورق ها، پروفیل ها و تجهیزات قسمت داخلی (به جز موتورها، گیربکس ها و اقلام خاص) از جنس استنلس استیل با گرید 304 هستند. همچنین دیواره های دستگاه توسط عایق پلی یورتان تزریقی با ضخامت 15 سانتیمتر و دانسیته 40 با پوشش داخلی از جنس ورق استنلس استیل با ضخامت 0/8 میلیمتر عایق می شوند. در راستای به حداقل رساندن اتلاف انرژی در قسمت ورودی و خروجی دستگاه IQF دریچه های قابل تنظیم تعبیه شده است.

• تابلو برق

تابلو برق دستگاه IQF مونتاژ شده با تجهیزات و استاندارد های روز دنیا و از برند های معتبر می باشد. کنترل دستگاه به واسطه سیستم اتوماسیون و اینترفیس لمسی HMI به سادگی صورت می پذیرد و کنترل پارامتر هایی مانند سرعت نوارنقاله، دمای دستگاه IQF، مدیریت دیفراست و غیره از این طریق انجام می شود.

ویژگی های دستگاه IQF شرکت برودت کار اطلس 

• نوار نقاله مقاوم و با دوام از جنس استنلس استیل با گرید 304 (استنلس استیل با گرید 316 نیز قابل سفارش می باشد.)
• کویل اواپراتور ساخته شده از جنس های گالوانیزه، آلومینیوم و مس با راندمان بسیار بالا و مجهز به تجهیزات سیستم دیفراست
• فن های با قدرت هوادهی و راندمان بسیار بالا
• فروش دستگاه IQF به شکل پکیح ساخته شده در کارخانه
• استفاده از آلومینیوم و استنلس استیل 304 جهت تمامی قطعات داخلی

مزایا انجماد سریع IQF

• حفظ کیفیت محصول

IQF در مقایسه با محصولاتی که توسط تکنولوژی های غیر سریع منجمد می شوند به شکل مؤثری از تخریب سلول مواد غذایی در پروسه انجماد جلوگیری می کند. همچنین مانع از دست رفتن تازگی و مواد مغذی موجود در غذا می شود. در واقع می توان گفت در کیفیت محصولات منجمد شده با دستگاه IQF قبل از انجماد و پس از یخ زدایی تغییری حاصل نمی شود.