داکت اسپلیت چیست؟

داکت اسپلیت یا Ducted split که با نام اسپلیت کانالی نیز شناخته می شود یکی از انواع سیستم تهویه مطبوع است که سرمایش و گرمایش فضاهای داخلی را فراهم می کند. دستگاه داکت اسپلیت دارای یک واحد خارجی به نام کندانسینگ یونیت و یک واحد داخلی به نام هواساز می باشد که این دو توسط لوله های مبرد به یکدیگر متصل می شوند.

تفاوت اسپلیت و داکت اسپلیت

تفاوت اصلی بین یک داکت اسپلیت و یک اسپلیت استاندارد در نحوه نصب یونیت داخلی می باشد. در یک اسپلیت معمولی (بدون کانال)، یونیت داخلی اسپلیت مستقیماً روی دیوار نصب شده یا به صورت ایستاده روی زمین قرار می گیرد و هوای مطبوع را مستقیماً پیرامون اتاق سیرکوله می کند.

از سوی دیگر، یک داکت اسپیلت با استفاده از کانال های هوای پنهان شده در دیوارها، سقف ها یا کف برای توزیع هوای مطبوع در سراسر فضای ساختمان شامل: اتاق ها، فضای هال و پذیرایی و… استفاده می کند.

داکت اسپلیت یک نوع سیستم تهویه مطبوع است که توانایی تأمین سرمایش و گرمایش را در فصول مختلف دارا می باشد. اسپلیت کانالی به همین دلیل می تواند در تمام سال مورد استفاده قرار بگیرد.

اجزای اصلی اسپلیت کانالی یا داکت اسپلیت

دستگاه اسپلیت کانالی از چند جزء اصلی تشکیل شده است که در ادامه به معرفی و توضیح مختصر این اجزا می پردازیم:

یونیت خارجی داکت اسپلیت

یونیت خارجی داکت اسپلیت شامل یک کمپرسور با ساختار هرمتیک و از نوع اسکرال یا پیستونی می باشد که به یک کندانسور هوا خنک متصل شده است. این مجموعه که کندانسینگ یونیت نیز نامیده می شود وظیفه فشرده سازی و مایع سازی مبرد را بر عهده دارد.

یونیت داخلی داکت اسپلیت

 یونیت داخلی در یک اسپلیت کانالی اتاق قابل مشاهده نمی باشد و در سقف یا فضای زیر شیروانی پنهان می شود. سپس این واحد داخلی (Indoor unit) به کانال های با مقطع گرد (فلکسیبل) یا مستطیلی (گالوانیزه) متصل می شود و هوای اتاق را تهویه می کند و سپس آن را از طریق کانال ها به دریچه های مختلف در سراسر واحد می فرستد.

کانال کشی

 شبکه ای از کانال ها به نحوی طراحی می شوند که هوای مطبوع را برای مناطق یا اتاق های مختلف واحد تأمین کند. در طراحی کانال کشی باید اصول کانال کشی به خوبی رعایت گردد تا از بروز سر و صدای بیش از حد جلوگیری شود.

دریچه‌ و توری

دریچه ها در سقف، دیوارها یا کف هستند که هوای مطبوع در فضا مکش و دهش می کنند. در نظر داشته باشید برای دستگاه داکت اسپلیت حتماً باید از کانال برگشت هوا استفاده نمود.

ریموت کنترل

دستگاه داکت اسپلیت مجهز به یک ریموت کنترل جهت کنترل دما، سرعت فن و مد کارکرد (سرمایش و گرمایش) را کنترل می کند. البته برخی از دستگاه ها امکانات کنترلی بیشتری را در اختیار مصرف کننده قرار می دهند.

مشخصات فنی دستگاه داکت اسپلیت مدل BDS

مشخصات فنی دستگاه های داکت اسپلیت به شرح ذیل می باشد.

• استفاده از معتبرترین برندهاى کمپرسور موجود در بازار ایران در انواع اسکرال و سیلندر پیستونى با توجه به ظرفیت
• کویل سرمایى انبساط مستقیم (DX) با طراحى مناسب براى ظرفیت هاى پایین
• کویل گرمایى آب داغ نصب شده داخل دستگاه با سطح حرارتى بالا
• بدنه ساخته شده از ورق گالوانیزه با پوشش رنگ پودرى الکترواستاتیک
• فیلتر قابل شستشو با قابلیت دسترسى آسان
• مناسب براى فضاهاى مسکونی، اداری و تجاری با چند زون مختلف
• امکان دسترسى آسان به اجزاى داخلى دستگاه در زمان انجام سرویس هاى دوره اى
• عایق کارى کامل داخل و خارج دستگاه و سینى تخلیه
• مجهز به مخزن رسیور سند بلاست شده به همراه شیر سرویس
• شاسى استاندارد با استفاده از ورق خم شده و اتصال پیچ و مهره اى
• کویل هاى کندانسورى از لوله مسى استاندارد و فین هاى موج دار سینوسى در حالت هوا خنک و بصورت پوسته و لوله با صفحات ماشین کارى شده در حالت آب خنک
• تجهیزات کنترلی مکانیکی و الکتریکی از برندهاى معتبر اروپایى

همچنین می توانید تمامی مشخصات و برند ها را مطابق با نظرتان سفارشی سازی کنید.

ویژگی های داکت اسپلیت

سیستم های داکت اسپلیت به عنوان راهکارهای اقتصادی و مدرن تهویه مطبوع شناخته شده که دارای ویژگی های زیادی هستند. سیستم اسپلیت کانالی با توزیع یکنواخت هوا از طریق کانال‌های مخفی شده در سقف در تمامی فضاهای یک واحد سرمایش و گرمایش را تأمین می‌کند. بعضی از سیستم‌های اسپلیت کانالی از فناوری‌هایی مانند کمپرسورهای اینورتر استفاده می‌کنند که سرعت خود را منطبق با نیازهای سرمایشی یا گرمایشی به طور دقیق تنظیم کرده و در نتیجه مصرف انرژی و هزینه‌های برق کاهش می‌یابد. با استفاده از ترموستات‌های کاربر پسند و گزینه‌های کنترل از راه دور، سیستم‌های اسپلیت کانالی کنترل راحت را بر تنظیمات دما و زمان‌بندی فراهم می‌کنند و تهویه را دقیقاً در زمان و مکان مورد نیاز انجام می دهند. یک ویژگی مهم دیگر داکت اسپلیت حذف کانال های عمودی کولر آبی و بهینه سازی فضای ساختمان می باشد.

داکت اسپلیت یا اسپلیت کانالی دارای دو بخش یونیت داخلی و خارجی می باشد. این واحدها از طریق لوله کشی و کانال کشی در سرتاسر یک واحد به هم متصل می شوند و هوای مطبوع را در اتاق ها یا مناطق مختلف توزیع می کنند. از داکت اسپلیت برای تأمین سرمایش و گرمایش استفاده می شود.

نحوه کار یا نحوه عملکرد داکت اسپلیت

داکت اسپلیت ها معمولاً دارای دو حالت عملکرد سرمایشی و گرمایشی هستند. از این رو برای توضیح طرز کار داکت اسپلیت باید آن را در دو بخش مجزا به ترتیب زیر بررسی کنیم.

عملکرد سرمایش داکت اسپلیت

هنگامی که حالت سرمایش را در سیستم اسپلیت کانالی خود فعال می کنید، یونیت داخلی که در سقف یا اتاق زیر شیروانی پنهان شده است، شروع به کار می کند. هوای گرم را از فضای داخلی از طریق مجاری هوای برگشتی بیرون می کشد. فن دستگاه هوای گرم را از روی کویل سرمایش واحد داخلی عبور می دهد. کویل خنک کننده حاوی مبرد می باشد که در تماس با هوای گرم تبخیر شده و گرمای هوا را جذب کرده و هوا خنک می شود.

 سپس توزیع هوای مطبوع از طریق کانال های هوای تغذیه متصل به واحد داخلی در فضای داخلی توزیع می شود. در این حالت یونیت خارجی به عنوان یک کندانسینگ یونیت وظیفه تأمین مایع مبرد را برای سیستم ایفا کرده و در واقع گرمای هوای داخل را به فضای بیرون منتقل می کند. کنترل دما و سرعت فن در این حالت از طریق ریموت کنترل میسر می باشد.

عملکرد گرمایش داکت اسپلیت

نحوه کارکرد گرمایش داکت اسپیلت می تواند به دو صورت باشد اول اینکه سیستم با استفاده از کمپرسور و بر عکس کردن سیکل شروع به تأمین گرمایش کند یا اینکه یک کویل گرمایشی آبگرم که به یک موتورخانه مرکزی یا یک پکیج متصل است گرمایش را تأمین کند. در واقع در روش اول از برق و در روش دوم از گاز شهری برای تأمین گرمایش استفاده می شود.

مزایای داکت اسپلیت

زیبایی: یکی از مزیت های اصلی سیستم های داکت اسپلیت نصب توکار آنهاست. یونیت داخلی در فضای سقف یا اتاق زیر شیروانی پنهان است و تنها اجزای قابل مشاهده دریچه های هوای تغذیه و برگشت هستند. این یکپارچه سازی و زیبایی شناسی کلی محیط داخلی را در مقایسه با اسپلیت دیواری یا زمینی افزایش می دهد.

توزیع یکنواخت هوا: سیستم های داکت اسپلیت برای توزیع هوای مطبوع به طور یکنواخت در سراسر فضا طراحی شده اند. استفاده از کانال های مخفی دمای ثابت را در هر اتاق یا منطقه تضمین می کند، نقاط گرم و سرد را از بین می برد و محیط زندگی یا کار راحت تری را فراهم می کند.

قابلیت زون بندی: سیستم‌های داکت اسپلیت امکان منطقه‌بندی را فراهم می‌کنند، به این معنی که مناطق یا اتاق‌های مختلف را می‌توان تهویه مطبوع کرد. این قابلیت منطقه بندی باعث کاهش هزینه های دستگاه می گردد.

میزان بهره وری انرژی بالا: سیستم های داکت اسپلیت اغلب دارای رتبه های بالای SEER (نسبت بهره وری انرژی فصلی) و HSPF (عامل عملکرد فصلی گرمایش) هستند که آنها را برای سرمایش و گرمایش به گزینه های کم مصرف تبدیل می کند. استفاده از فناوری های پیشرفته، مانند کمپرسورهای با سرعت متغیر، به استفاده بهتر از انرژی کمک می کند.

معایب داکت اسپلیت

هزینه نصب بالاتر: نصب اولیه یک سیستم اسپلیت کانالی می تواند در مقایسه با دستگاه های اسپلیت دیواری یا پنجره ای گران تر باشد. این موضوع شامل نصب کانال های انتقال هوا در سرتاسر واحد است که به نیروی کار ماهر و خریداری کانال نیاز دارد. البته این هزینه نصب کمتر از میزان خرید دستگاه های متعدد برای مناطق مختلف یک واحد است. مثلاً خرید داکت اسپلیت های جداگانه برای هر اتاق یا هر زون.

اتلاف کانال کشی: داکت اسپلیت ها ممکن است به دلیل نشت هوا یا کافی نبودن عایق کانال ها، تلفات انرژی محسوسی را تجربه کنند. این تلفات می تواند بازده انرژی کلی سیستم را کاهش داده و هزینه قبوض برق را افزایش دهد.

انعطاف پذیری محدود در بازسازی: پس از نصب کانال، ایجاد تغییرات در سیستم یا تنظیم چیدمان می تواند در طول بازسازی ساختمان چالش برانگیز باشد. اگر چیدمان یا کاربری ساختمان در طول زمان تغییر کند، این عدم انعطاف می تواند یک اشکال باشد.

پیچیدگی تعمیر و نگهداری: توکار بودن یونیت داخلی (هواساز) و کانال کشی ها می تواند تعمیر و نگهداری را کمی پیچیده تر کند. دسترسی به قطعات و سرویس دهی ممکن است به کمک حرفه ای نیاز داشته باشد که به طور بالقوه منجر به هزینه های نگهداری بالاتر می شود.

میزان سر و صدا: در یونیت داخلی داکت اسپلیت از فن های با فشار استاتیکی بالا استفاده می شود تا توان هوارسانی به دورترین زون یا منطقه درون واحد را دارا باشد. این فن ذاتاً دارای صدای نسبتاً بیشتری به اسپلیت می باشد که اگر با کانال کشی غیر اصولی همراه شود و انشعابات و زوایای کانال متناسب با استاندارد نباشند، می تواند منجر به تولید صدای نسبتاً زیادی در واحد گردد.

بروز خطا: برخلاف سیستم های اسپلیت دیواری و یا زمینی، که در آن هر واحد داخلی به طور مستقل عمل می کند، سیستم های داکت اسپیلت دارای یک واحد داخلی برای کل واحد هستند. اگر یونیت داخلی خراب شود، سرمایش و گرمایش کل ساختمان تا رفع مشکل تحت تأثیر قرار می گیرد.

در نتیجه، سیستم‌های اسپلیت کانالی مزایای زیادی مانند زیبایی‌شناسی، توزیع یکنواخت هوا و قابلیت‌های منطقه‌بندی را ارائه می‌دهند. با این حال، آنها با معایبی هم همراه هستند، از جمله هزینه نصب بالاتر، تلفات انرژی کانال کشی، انعطاف پذیری محدود در بازسازی، و پیچیدگی در نگهداری و تعمیرات. قبل از تصمیم گیری در مورد سیستم اسپلیت کانالی، ضروری است که نیازها و الزامات خاص ساختمان را در نظر بگیرید و با متخصصان تهویه مشورت کنید تا بهترین راه حل سرمایش و گرمایش را تعیین کنید.

انواع داکت اسپلیت

انواع مختلفی از سیستم های داکت اسپلیت موجود است که هر کدام برای نیازها و الزامات مختلف طراحی شده اند. در اینجا برخی از انواع رایج سیستم های اسپلیت کانالی آورده شده است:

سیستم داکت اسپلیت استاندارد

 این مدل که ساده ترین نوع سیستم داکت اسپیلت است از یک یونیت خارجی (کمپرسور و کندانسور) و یک واحد داخلی (هواساز) تشکیل شده است. یونیت هواساز به کانال های تأمین و برگشت هوا متصل می شود و هوای مطبوع را به اتاق ها یا مناطق مختلف از طریق شبکه ای از کانال ها توزیع می کند.

سیستم داکت اسپلیت مجهز به هیت پمپ

 داکت اسپلیت های با قابلیت هیت پمپ امکان تأمین گرمایش از طریق سیکل و با مصرف برق را نیز فراهم می کنند. این سیستم‌ها با بر عکس کردن مدار تبرید از طریق یک شیر سه راهه جای اواپراتور و کندانسور را با هم عوض می کنند تا با کارکرد کمپرسور گرمایش ساختمان تأمین شود.

داکت اسپلیت با کمپرسور اینورتر

 سیستم های اسپلیت کانالی اینورتر از فناوری کمپرسور با اینورتر استفاده می کنند که امکان عملکرد کمپرسور با سرعت متغیر را فراهم می کنند. برخلاف سیستم‌های سنتی که با ظرفیت کامل روشن و خاموش می‌شوند، سیستم‌های اینورتر می‌توانند سرعت کمپرسور را برای مطابق با نیازهای سرمایش یا گرمایش تنظیم کنند. این امر منجر به دمای ثابت تر در محیط داخلی، بهبود بهره وری انرژی و عملکرد بی صداتر می شود. البته این سیستم نسبت به نوسانات برق بسیار حساس بوده و می تواند هزینه های نگهداری بیشتری به همراه داشته باشد.

هر نوع سیستم داکت اسپلیت ویژگی ها و مزایای منحصر به فردی را ارائه می دهد که به کاربران این امکان را می دهد تا بر اساس نیازهای سرمایش و گرمایش، اهداف بهره وری انرژی و چیدمان ساختمان، مناسب ترین گزینه را انتخاب کنند. مشورت با متخصصان HVAC برای ارزیابی الزامات خاص و توصیه بهترین سیستم داکت اسپلیت برای هر پروژه امری ضروری است.

نحوه انتخاب داکت اسپلیت

برای انتخاب داکت اسپلیت با توان مناسب برای یک واحد باید ابتدا بار سرمایش و گرمایش را بر حسب شرایط جغرافیایی، کاربری ساختمان، میزان توقع ساکنین و… محاسبه کرد و سپس نسبت به انتخاب دستگاه اقدام نمود. اما برای اینکه شما بتوانید یک ذهنیت کلی در رابطه با این محاسبات داشته باشید ما یک روش سر انگشتی برای این منظور به شما معرفی می کنیم.

یک رابطه کلی به شرح ذیل تعریف می کنیم:

بار برودتی = میزان بار برودتی به ازای هر متر مربع × متراژ ساختمان

میزان بار برودتی به ازای هر متر مربع در شهر تهران یا مشابه برای سه کاربری مختلف در زیر آورده شده است:

کاربری مسکونی = 400 BTU/ m^۲.hr

کاربری اداری = 500 BTU/ m^۲.hr

کاربری تجاری = 600 BTU/ m^۲.hr

با فرض تخمین های بالا و ضرب کردن آن ها در متراژ مساحت به ظرفیت برودتی لازم بر اساس BTU/hr می رسیم که با تقسیم آن بر عدد ۱۲۰۰۰ ، ظرفیت برودتی بر اساس تن تبرید به دست می آید.

مثال: برای یک ساختمان اداری در شهر تهران با متراژ ۱۲۰ متر مربع داکت اسپلیت با چه ظرفیتی مناسب است؟

۱۲۰× ۵۰۰ = 60000 BTU/hr

۶۰۰۰۰÷ ۱۲۰۰۰ = 5 Ton

بنابراین به صورت سر انگشتی می توان گفت که یک داکت اسپلیت با ظرفیت ۵ تن تبرید برای این فضا مناسب است.

نصب داکت اسپلیت

نصب یک سیستم داکت اسپلیت شامل چندین مرحله است و نیاز به تخصص فنی افراد حوزه تهویه مطبوع دارد. در ادامه یک نمای کلی از مراحل نصب آورده شده است:

بررسی محل نصب

تکنسین‌ها به محل نصب می‌روند تا طرح‌ها، اندازه و نیازهای سرمایش و گرمایش مکان را ارزیابی کنند. آن‌ها عواملی مانند میزان عایق‌ بندی، هندسه و محل قرارگیری پنجره‌ها و نیازهای عمومی جریان هوا را در نظر می‌گیرند تا بهترین مکان‌ها برای نصب یونیت هواساز و کندانسینگ یونیت دستگاه داکت اسپلیت را تعیین کنند. همچنین مهندسان نوع و شبکه کانال های انتقال هوا و مسیرهای لوله کشی مبرد را بر اساس نقشه‌ی پلان مکان و نیازهای تقسیم‌بندی تهیه می‌کنند. آن‌ها اندازه، طول و عایق‌بندی مناسب کانال‌ها و لوله ها را تعیین می‌کنند تا از دست‌رفتن انرژی کاهش یافته و سیستم بازدهی بیشتری داشته باشد.

نصب یونیت هواساز

 یونیت داخلی، که شامل کویل ها و فن با فشار استاتیکی مناسب است، در فضای زیر سقفی یا زیر شیروانی نصب می‌شود. تکنسین‌ها شاسی یا فریم مناسبی را برای نصب ایمن یونیت هواساز طراحی و تهیه می‌کنند.

جانمایی مناسب یونیت هواساز از اهمیت ویژه ای برخوردار است چرا که باید زوایای متعددی از قبیل : دسترسی آسان، کمترین فاصله تا یونیت خارجی، بهترین مسیر های لوله و کانال و … مورد بررسی قرار بگیرند تا توزیع هوا به شکلی کارآمد انجام شود.

نصب شبکه کانال

 کانال‌ها از طریق دیوارها، سقف‌ها و یا کف‌ها (معمولاً برای برگشت) نصب می‌شوند تا واحد هواساز را به کانال‌های تأمین هوا و برگشتی در اتاق‌ها یا ناحیه‌های مختلف متصل کنند. توجه دقیق به رفع نشتی هوا و عایق‌بندی اصولی کانال‌ها برای جلوگیری از اتلاف انرژی و حفظ جریان هوای منظم ضروری است.

نصب کندانسینگ یونیت

یونیت خارجی که شامل کمپرسور و کندانسور است، می بایست خارج از ساختمان و در محلی با امکان گردش هوای محیط و کمترین تابش مستقیم نصب شود. تکنسین‌ها محل مناسبی را انتخاب می‌کنند که تهویه مناسب و فاصله‌های لازم برای عملکرد کارآمد دستگاه را فراهم کند.

لوله کشی فریون و کابل کشی

لوله های مبرد فریون بین واحد داخلی و خارجی اجرا می‌شوند تا جریان مبرد بین این دو واحد تبادل حرارت را انجام دهد. کابل کشی جهت تأمین برق مدارات قدرت و فرمان بین واحدهای داخلی و خارجی اجرا می شوند.

تست و راه‌اندازی

 پس از به پایان رسیدن نصب، تکنسین‌ها سیستم را به‌طور جامع تست می‌کنند تا عملکرد مناسب آن را تأیید کنند. آن‌ها به دنبال یافتن نشت فریون، وجود اتصالی در کابل ها و… اطمینان حاصل می‌کنند که تمام اجزا به خوبی نصب شده اند و پس از آن فرآیند راه اندازی آزمایشی را شروع می کنند.

آموزش کاربر

 متخصصین تهویه به کاربران دستورالعمل‌های لازم برای کارکرد و نگهداری از سیستم داکت اسپلیت را ارائه می‌دهند. آن‌ها ممکن است در مورد روش‌های صرفه‌جویی در مصرف انرژی و مراقبت‌های لازم برای سیستم نیز توصیه‌هایی به کاربران ارائه دهند.

تأکید می‌شود که نصب سیستم داکت اسپلیت نیاز به مهارت‌ها و دانش تخصصی دارد. استفاده از کارشناسان تهویه مطبوع باعث می‌شود سیستم به‌ درستی نصب شود و به‌طور کارآمد عمل کند و راحتی مطلوب در فضاهای داخلی را فراهم کند.

لیست قیمت انواع داکت اسپلیت

در ادامه لیست قیمت داکت اسپلیت در ظرفیت های استاندارد و میزان برق مصرفی هر دستگاه را مشاهده می کنید. همچنین جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید کاتالوگ دستگاه های داکت اسپلیت را دانلود کنید.