سردخانه سیب زمینی

سیب زمینی یکی از پرفروش‌ترین و پرمصرف‌ترین انواع سبزیجات است که می‌توان آن را برای مدت زمان طولانی در سردخانه نگهداری کرد. براساس گزارش سازمان غذا و کشاورزی (FAO) فقط در سال ۲۰۲۱ بیش از ۳۷۰ میلیون تن سیب زمینی در دنیا برداشت شده که سهم ایران در این آمار، بیش از ۵ میلیون تن است؛ با این حال متاسفانه به دلیل نگهداری نامناسب و غیراصولی، تقریبا ۲۰ درصد از این مقدار فاسد شده و به ضایعات تبدیل می‌شود.

اما این مشکل در بسیاری از کشورها خصوصاً ایران با کمک استفاده از سردخانه سیب زمینی در حال برطرف شدن است. استفاده از سردخانه با شرایط استاندارد، می‌تواند ضایعات این محصول را کاهش داده و امکان نگهداری از آن را تا حداکثر ۱۰ ماه فراهم کند.

چرا سردخانه می‌تواند عمر مفید سیب زمینی را دو برابر کند؟

اگر می‌خواهید سیب‌زمینی‌هایی که برداشت کرده‌اید را برای مدت طولانی نگهداری کنید و سپس در سایر فصل‌ها آن‌ها را بفروشید، تنها کاری که باید بکنید، نگهداری آن‌ها در یک سردخانه سیب زمینی مناسب است. در سردخانه سیب زمینی، شرایط محیط از نظر دما، میزان نور و رطوبت کاملا فراهم می‌شود و به همین دلیل، سیب زمینی‌ها بدون کوچکترین تغییر رنگ و مزه، سرمازدگی یا جوانه زدن به راحتی تا چندین ماه قابل نگهداری می‌شوند.

مزایای نگهداری سیب زمینی در سردخانه

 از جمله مزایای سردخانه سیب زمینی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جلوگیری از سرمازدگی: سیب‌زمینی یک محصول حساس به دمای پایین است و اگر در دمای بسیار سرد (زیر ۴ درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود، دچار سرمازدگی می‌شود. نگهداری سیب‌زمینی در سردخانه با دمای کنترل‌شده بین ۴ تا ۱۲ درجه سانتی‌گراد از سرمازدگی جلوگیری کرده و کیفیت آن را حفظ می‌کند.
• جلوگیری از جوانه‌زنی: عواملی مانند دمای بالا و نور مستقیم باعث جوانه زدن سیب‌زمینی می‌شوند. در سردخانه، دمای پایین (۴ تا ۸ درجه) و تاریکی محیط مانع از فعال شدن هورمون‌های رشد در سیب‌زمینی شده و جوانه‌زنی را به تعویق می‌اندازد.
• جلوگیری از کاهش وزن شدید: سیب‌زمینی در اثر تعریق و تبخیر آب داخلی خود به مرور زمان وزن از دست می‌دهد که این کاهش وزن، هم از کیفیت ظاهری و هم از ارزش اقتصادی محصول می‌کاهد. در سردخانه، با کنترل رطوبت نسبی بین ۹۰ تا ۹۵ درصد، از کاهش وزن شدید محصول به دلیل تبخیر آب جلوگیری می‌شود.
• حفظ رنگ و مزه سیب‌زمینی: سیب‌زمینی اگر در شرایط نامناسب مانند کمبود اکسیژن و رطوبت پایین نگهداری شود، دچار تغییر رنگ شده و مزه آن نیز تغییر می‌کند. سردخانه سیب زمینی جلوی این اتفاق را می‌گیرد.
• افزایش کیفیت و ماندگاری محصول: نگهداری در دمای استاندارد و شرایط بهینه سردخانه، مدت ماندگاری سیب‌زمینی را افزایش می‌دهد و امکان ذخیره‌سازی آن را برای تقریبا ۱۰ ماه بدون افت کیفیت فراهم می‌کند.

شرایط استاندارد نگهداری سیب زمینی در سردخانه

میزان رطوبت و دمای سیب زمینی در سردخانه به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها نوع سیب زمینی و وضعیت آن از نظر تازه بودن است. قبل از اینکه سیب زمینی را در سردخانه نگهداری کنید، باید ببینید آیا سیب زمینی شیرین، نارس یا رسیده است؟ برای هرکدام از این موارد شرایط استاندارد خاصی تعریف شده است.

همچنین، برای جلوگیری از مشکلاتی مثل جوانه زدن نیز باید نکات مهم در انبارداری را رعایت کنید؛ مثلا، بهتر است از ترکیباتی مانند CIPC در سردخانه استفاده شود تا جلوی جوانه زدن سیب زمینی گرفته شود. نکته حائز اهمیت در نگهداری سیب زمینی، نحوه تدریجی سرد کردن آن است. بر خلاف سایر محصولات کشاورزی، سیب زمینی را باید طی یک دوره دو تا سه هفته‌‍ای و به آرامی سرد کرد. در این راستا، سیب زمینی‌ها به صورت روزانه به مدت ۶ تا ۷ ساعت در معرض هوا قرار گرفته و دمای آنها نیز روزانه ۱ تا ۲ درجه کاهش پیدا می‌کند.

سردخانه مخصوص سیب زمینی صادراتی

اگر می‌خواهید سیب زمینی را به کشورهای دیگر صادر کنید، خوب است بدانید که برای حمل و نقل این نوع سیب زمینی باید آن‌ها را در دمای بین ۴.۴ تا ۱۵ درجه سانتی گراد نگهداری کنید. این دما به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می‌توان به مدت زمان حمل و نقل، نوع بسته‌بندی و میزان رطوبت اشاره کرد.

برای ایجاد این شرایط، کشتی یا هواپیمای باربری باید دارای سردخانه سیب زمینی با عایق ۵ سانتی متری و سیستم تهویه مطبوع پیشرفته باشد. بهترین دما برای این نوع سردخانه‌ها، ۷ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی نیز بین ۹۰ تا ۹۵ درصد است. اگر مسافت حمل و نقل و صادرات خیلی طولانی است، بهتر است دمای سردخانه بین ۱۲.۷ تا ۱۸.۳ درجه سانتی گراد تنظیم شود.

نحوه آماده سازی سیب زمینی برای ورود به سردخانه

برای اینکه سیب زمینی‌ها را در سردخانه صنعتی نگهداری کنیم، ابتدا باید شرایط خاصی را فراهم نماییم، در غیر این صورت ممکن است نه تنها تمام محصولات به سرعت فاسد شوند، بلکه هزینه زیادی نیز به شما تحمیل شود. در ادامه، شرایط ورود و خروج و به صورت کلی، نحوه آماده سازی سیب زمینی برای ورود به سردخانه را بررسی می‌کنیم.

۱-    خشک کردن

برای شروع فرایند نگهداری سیب زمینی در سردخانه، ابتدا باید آن‌ها را خشک کنید؛ با این حال خشک کردن به معنای کاهش رطوبت سیب زمینی نیست. باید فرایند خشک کردن به نحوی انجام شود که رطوبت لایه بیرونی سیب زمینی و مواد چسبیده به آن از بین برود. با این کار، جلوی رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها گرفته خواهد شد. خوب است بدانید که برای خشک کردن، باید سیب زمینی‌ها در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۸۵ درصد قرار بگیرند.

۲-    التیام دهی

پس از خشک کردن، باید آسیب‌های جزئی که ممکن است هنگام حمل و نقل به سیب زمینی‌ها وارد شده برطرف شود. برای این کار، سیب‌زمینی‌ها را به مدت تقریبا یک هفته تا ۱۰ روز در دمای ۱۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت ۹۵ درصد نگه می‌دارند. با این کار، بافت سیب زمینی، خراش‌ها و آسیب‌های جزئی خود را به تدریج ترمیم می‌کند. خوب است بدانید که این کار تاثیر زیادی در افزایش طول عمر مفید سیب زمینی دارد.

۳-    خنک سازی

در پایان، سیب زمینی‌ها وارد فرایند خنک سازی می‌شوند. در این مرحله دمای هوای سردخانه کاهش پیدا می‌کند تا سیب زمینی‌ها در طی چند روز کاملا سرد شوند. دقت کنید که در این فرایند، هر روز فقط باید یک تا ۲ درجه سانتی‌گراد دمای هوا کاهش پیدا کند. از آنجا که فراهم کردن و تهویه هوا برای بدست آمدن این شرایط، احتمالا پرهزینه است، باید از همان ابتدا سیستم عایق‌بندی و چیدمان مناسب محصولات را جدی بگیرید تا جلوی ورود و خروج هوای ناخواسته گرفته شود.

طراحی سردخانه سیب زمینی

برای طراحی سردخانه سیب زمینی باید به نکات مختلفی توجه شود که از جمله آن می‌توان به نوع عایق‌بندی، سیستم سرمایش و گرمایش، سیستم تهویه و گردش هوا، کیفیت درب سردخانه و … اشاره کرد. همچنین، برای اینکه شرایط نگهداری از سیب‌زمینی‌ها کاملا بهینه شود، باید از تجهیزات مناسب مانند اواپراتور باکیفیت برای جذب گرمای محیط و کندانسور برای دفع آن استفاده کنید.

این دو بخش (اواپراتور و کندانسور) در کنار کمپرسور، سیکل تبرید را تکمیل می‌کنند. برای انتخاب تجهیزات نیز باید به ظرفیت آن‌ها توجه کنید.

برای عایق‌بندی نیز پیشنهاد می‌شود از ساندویچ پنل‌های باکیفیت کمک بگیرید، این ساندویچ‌ پنل‌ها باید دارای شرایط زیر باشند:

• هسته میانی بهتر است از جنس فوم پلی اورتان باشد.
• پوشش خارجی نیز معمولا از ورقه‌های فلزی گالوانیزه یا آلومینیوم است.

برای درب سردخانه بهتر است به میزان رفت و آمد در سردخانه توجه شود. اگر فضای محدودی دارید و می‌خواهید انرژی کمتری هدر برود، درب‌های کشویی گزینه بهتری هستند، اما اگر رفت و آمد در سردخانه‌های شما زیاد است و فضای کافی برای باز شدن درب دارید، می‌توانید از درب‌های لولایی استفاده کنید.   

در کنار تمام این موارد، نباید سیستم گردش هوا و تهویه مطبوع را دست کم بگیرید. استفاده از یک سیستم گردش هوای مناسب، نه تنها به تنظیم دمای سردخانه کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش راندمان کندانسور و سیکل تبرید می‌شود.

نحوه محاسبه قیمت سردخانه سیب زمینی

برای محاسبه قیمت سردخانه سیب زمینی باید مقدار تناژ را در نظر بگیریم، اما این تنها فاکتور موثر روی قیمت نیست. فاکتورهای دیگری نیز وجود دارد که باید آن‌ها را لحاظ کنیم. برای مثال، ابعاد سردخانه، قدرت کمپرسور، ظرفیت نامی اواپراتور، جنس بدنه و عایق‌بندی سردخانه، قیمت تجهیزات (که ممکن است با توجه به نوسانات دلار تغییر کند)، هزینه نصب و حتی برند کمپرسور و سایر تجهیزات می‌توانند روی هزینه ساخت سردخانه سیب زمینی تاثیر بگذارند.

با این همه، معمولا قیمت سردخانه‌های کوچک تا متوسط به ترتیب از تقریبا ۴۰۰ میلیون تومان تا بالای یک میلیارد تومان تخمین زده می‌شود. برای بررسی دقیق‌تر هزینه‌های ساخت سردخانه سیب زمینی به صورت مقرون به صرفه و اقتصادی می‌توانید کاملا رایگان با کارشناسان برودت کار اطلس گفتگو کنید و از راهنمایی آن‌ها کمک بگیرید.

خرید سردخانه سیب زمینی

به گفته نایب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی در گفتگو با تسنیم، در پایان سال ۱۴۰۳ به دلیل نبود الگوی کشت مناسب و آمار دقیق از وضعیت واقعی تولید، مشکلات جدی در زمینه تولید و نگهداری از سیب زمینی ایجاد شده است. این مشکلات تا حد زیادی می‌تواند ایران را از دور رقابت با تولیدکنندگان بزرگ دنیا کنار بزند؛ با این حال، استفاده از سردخانه‌های مدرن، خصوصا سردخانه سیب زمینی با تجهیزات روز به همراه قیمت مناسب، می‌تواند جلوی این مشکلات را بگیرد، زیرا مدت زمان نگهداری از محصولات را افزایش می‌دهد و امکان فروش بهتر و صادرات آن‌ها را فراهم می‌کند.

برای خرید سردخانه سیب زمینی، یکی از مهم‌ترین فاکتورها، مراجعه به تولیدکنندگان و مجموعه‌های تخصصی و معتبر است. شرکت برودت کار اطلس، به عنوان یکی از سازندگان انواع سردخانه کوچک و بزرگ در کشور، سهم بی‌رقیبی در کاهش ضایعات محصولات کشاورزی ایفا می‌کند. از جمله مزایای این شرکت، می‌توان به استفاده از تجهیزات مدرن و برندهای معروف دنیا (دانفوس، بیتزر، بوک و …) اشاره کرد. قبل از ثبت سفارش، می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی سایت با کارشناسان برودت کار اطلس ارتباط بگیرید.

مشکلات رایج در سردخانه سیب زمینی

شاید در فرایند نگهداری از سیب زمینی و راه‌اندازی سردخانه با مشکلاتی مواجه شوید؛ با این حال جای نگرانی نیست. بعضی از این مشکلات را می‌توانید خودتان به راحتی برطرف کنید، بعضی دیگر را هم می‌توانید از متخصصین و تعمیرکاران باتجربه کمک بگیرید. در ادامه به بعضی از مشکلات رایج در سردخانه سیب زمینی اشاره خواهیم کرد.

یخ زدن محصولات

 یکی از دلایل یخ زدن محصولات، تماس سیب زمینی با دیواره‌های سردخانه است، همچنین ممکن است به دلیل جریان نامناسب هوا یا عملکرد نامناسب فن‌ها باشد. تنظیم نادرست ترموستات نیز می‌تواند باعث یخ زدن سیب زمینی شود. برای برطرف کردن این مشکل، ابتدا دمای ترموستات را تنظیم کنید یا آن را در محل مناسبی از سردخانه قرار دهید. از قرار دادن محصولات در مسیر مستقیم جریان هوا خودداری کنید. همچنین بین دیواره‌ها و سیب زمینی‌ها یک فاصله مناسب در نظر بگیرید.

خشک شدن سیب زمینی‌ها

اگر سیب زمینی‌ها در سردخانه به سرعت خشک و چروکیده می‌شوند، یکی از دلایل اصلی آن پایین بودن رطوبت نسبی سردخانه است. همچنین ممکن است به دلیل اختلاف زیاد فشار بخار بین محصول و هوای سردخانه باشد. برای جلوگیری از این اتفاق، کویل‌های اواپراتور را تمیز کنید. در صورت خرابی فن‌ها نیز آن‌ها را تعویض نمایید. در کنار آن، دمای سیب‌زمینی‌های تازه برداشت‌شده را سریع کاهش دهید تا اختلاف فشار بخار بین محصول و هوا کاهش پیدا کند.

سیاه شدن سیب زمینی‌ها

آیا سیب‌زمینی‌ها در سردخانه در حال سیاه شدن هستند؟ اگر اینطور است احتمالا دمای سردخانه شما خیلی نوسان دارد؛ یعنی دائما زیاد یا کم می‌شود. برای جلوگیری از این کار، دمای سردخانه را در محدوده استاندارد ثابت نگه دارید. همچنین، کم بودن رطوبت هوا نیز ممکن است باعث سیاه شدن سیب زمینی شود. رطوبت باید بین ۹۰ تا ۹۵ درصد باشد.

سخن پایانی سردخانه سیب زمینی

در پایان خوب است به این نکته اشاره کنیم که اگر سردخانه سیب زمینی به صورت اصولی اجرا و راه‌اندازی شود، نه تنها جلوی هدر رفت محصولات را می‌گیرد بلکه در هزینه‌های شما نیز صرفه‌جویی می‌شود. با این حال، عدم اجرای صحیح سردخانه می‌تواند مشکلات فاجعه باری مانند جوانه زدن سیب زمینی، سیاه شدن یا فاسد شدن را به بار بیاورد؛ به همین دلیل اگر می‌خواهید برای خرید سردخانه سیب زمینی اقدام کنید، بهترین کار، مراجعه به مجموعه‌های متخصص در این زمینه است که سابقه کافی در نصب و راه اندازی سردخانه را داشته باشد. یکی از معروف‌ترین مجموعه‌های ساخت سردخانه در ایران، برودت کار اطلس است که سابقه بسیار زیادی در زمینه تولید و فروش تجهیزات سردخانه و همچنین راه اندازی انواع سردخانه دارد.