شاید باورش سخت باشد، اما براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی (FAO) در ۱۱ دسامبر سال ۲۰۲۴، موز بعد از گندم، برنج و ذرت، چهارمین محصول پرمصرف و مهم در دنیاست. این میوه گرمسیری در بیش از ۱۳۵ کشور دنیا از جمله ایران کشت می‌شود و تولید جهانی آن به حدود ۱۰۵ میلیون تن در سال می‌رسد. در ایران نیز سالانه بیش از ۲۵۰ هزار تن موز در داخل تولید می‌‌شود (در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان)؛ با این حال، نگهداری از موزهای برداشت شده به دلیل فسادپذیری بالا، نیاز به دمای خاص و … یکی از چالش‌های اصلی در زنجیره تامین این محصول است. اگر این محصول در سردخانه موز با شرایط استاندارد نگهداری نشود، به دلیل حساس بودن این میوه، ممکن است خسارت‌های جدی به تولیدکننده وارد شود. نگهداری موز در سردخانه نه تنها جلوی ضایعات میوه را می‌گیرد، بلکه زمینه صادرات این میوه به سایر کشورهای دنیا را نیز فراهم می‌کند.

سردخانه موز چیست و چرا ضروری است؟

به زبان ساده، سردخانه موز، به محیطی گفته می‌شود که در آن تمام شرایط محیطی مناسب از نظر دما، رطوبت، نوردهی و جریان هوا برای نگهداری طولانی‌مدت (۴ تا حداکثر ۶ هفته) از میوه موز فراهم شده است. به صورت کلی، دو نوع سردخانه موز وجود دارد؛ یک مدل سردخانه برای نگهداری از موزهای سبز و نارس و مدل دیگر برای رنگ‌آوری موزهای سبز و تبدیل آن‌ها به موز زرد برای ورود به بازار میوه و تره‌بار.

اما چرا استفاده از سردخانه موز مهم است؟

• اگر بخواهیم میوه موز به صورت سالم بعد از برداشت به دست مصرف‌کنندگان برسد، باید این میوه‌ها در سردخانه مخصوص خود نگهداری شوند.
• صادرات این میوه و درآمدزایی از طریق آن، وابسته به کیفیت نگهداری و شرایط استاندارد در سردخانه موز است.
• به دلیل حساس بودن موز، برای حمل و نقل و ارسال این میوه به سایر شهرهای داخل کشور نیز باید از سردخانه‌های سیار مانند سردخانه کانکسی استفاده شود.

با اینکه استفاده از سردخانه موز اهمیت زیادی دارد، اما اگر طراحی و ساخت آن به صورت استاندارد نباشد، ممکن است نتیجه عکس بگیرید؛ به همین دلیل، شرکت‌هایی که سابقه زیادی در تولید سردخانه دارند، استفاده از تجهیزات به‌روز و اصول مهندسی را در اولویت قرار می‌دهند. شرکت برودت کار اطلس نیز با در نظر گرفتن این نکته، انواع سردخانه میوه با ظرفیت‌های مختلف را در بالاترین سطح کیفیت و قیمت اقتصادی راه‌اندازی می‌کند.

شما می‌توانید براساس نوع مبرد (آمونیاکی، فریونی)، نوع محصول و شرایط دلخواه خود، برای سفارش سردخانه اقدام کنید. در این زمینه اگر به مشاوره رایگان و تخصصی نیاز داشتید، کارشناسان برودت کار اطلس به صورت آنلاین در تمام روزهای هفته آماده پاسخگویی به شما عزیزان هستند.

شرایط استاندارد نگهداری موز سبز در سردخانه

از آنجا که موز جزو میوه‌های گرمسیری و حساس است، باید دمای سردخانه برای موزهای سبز در بازه ۱۳ تا ۱۴ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی آن بین ۸۵ تا ۹۰ درصد تنظیم شود. دما و رطوبت کمتر یا بیشتر از این مقدار احتمال خشکی یا فساد و حتی رسیدن زودرس میوه را افزایش می‌دهد. هرچند این شرایط نگهداری موز در سردخانه کاملا استاندارد است، اما با توجه به نوع موز و شرایط محیطی سردخانه، مقادیر آن‌ها کمی تغییر می‌کند.

شرایط استاندارد نگهداری موز در سردخانه رنگ‌آوری

موزهای سبز که هنوز نرسیده‌اند برای تغییر رنگ و قبل از اینکه وارد سردخانه شوند، در سردخانه‌های مخصوصی به نام سردخانه رنگ‌آوری موز نگهداری می‌شوند. در این سردخانه‌ها از گازهای مختلفی مانند اتیلن و بانان برای تحریک میوه موز استفاده می‌شود.

دمای نگهداری از موز در سردخانه رنگ‌آوری با دمای نگهداری در سردخانه میوه موز نارس متفاوت است. در جدول زیر، دمای مناسب برای نگهداری از موز در سردخانه رنگ آوری اشاره شده است:

مشکلات رایج در سردخانه رنگ‌آوری موز

در فرایند رنگ‌آوری موز ممکن است با بعضی از چالش‌های جدی مواجه شوید، اما این چالش‌ها با رعایت برخی روش‌ها و تجهیزات به راحتی قابل حل هستند؛ در جدول زیر به برخی از مهم‌ترین مشکلات در سردخانه رنگ‌اوری موز اشاره شده است.

انواع سردخانه موز از نظر طراحی و تناژ

در حال حاضر، برودت کار اطلس، انواع سردخانه موز متناسب با نیاز شما طراحی و تولید می‌کند که عبارت هستند از:

• سردخانه صنعتی: این نوع سردخانه برای نگهداری از موز در مقیاس بزرگ و تناژ بالا (معمولاً بالای ۲۰۰ تن) کاربرد دارد. در بعضی موارد برای نگهداری از موز به صورت فله‌ای از سردخانه سوله‌ای (برای نگهداری موقت) استفاده می‌شود.
• سردخانه کانکسی: اگر می‌خواهید موز را صادر یا به دیگر شهرهای کشور ارسال کنید، سردخانه کانکسی مناسب با انواع کامیون بهترین پیشنهاد است.

تفاوت سردخانه موز وارداتی و داخلی

موزهای وارداتی و داخلی تفاوت‌های قابل توجهی در نحوه نگهداری دارند که ناشی از مسیر حمل‌ونقل و شرایط برداشت آن‌هاست. موزهای وارداتی به دلیل طی کردن مسافت طولانی، در شرایط خاصی نگهداری می‌شوند تا ماندگاری بیشتری داشته باشند. این مسئله باعث می‌شود که نسبت به شوک دمایی حساس‌تر باشند و قبل از نگهداری، نیاز به مرحله پیش‌سرد کردن داشته باشند. همچنین، فرایند رنگ‌آوری آن‌ها زمان‌برتر است و باید با دقت بیشتری اتیلن‌دهی شوند تا به رنگ مطلوب برسند.

در مقابل، موزهای داخلی به دلیل رسیدن سریع‌تر به سردخانه، کمتر به پیش‌سرد کردن نیاز دارند و این امر باعث می‌شود که روند رنگ‌آوری آن‌ها سریع‌تر انجام شود. این تفاوت‌ها در نگهداری، اهمیت کنترل دقیق دما و شرایط محیطی را برای هر دو نوع موز برجسته می‌کند تا کیفیت و تازگی آن‌ها حفظ شود.

مزایای سردخانه موز

از جمله مزایای استفاده از انواع سردخانه موز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کاهش ضایعات
• حفظ کیفیت موز
• افزایش طول عمر میوه موز
• فراهم شدن امکان صادرات موز
• افزایش سودهی برداشت میوه موز
• امکان رساندن موزهای نارس و سبز

مراحل آماده سازی موز و خروج آن از سردخانه

به صورت خلاصه، مراحل آماده سازی و انتقال موز به سردخانه صورت زیر است: 

۱- برداشت موز نارس

خوب است بدانید که میوه موز معمولاً به صورت سبز (تقریبا ۷۵ درصد رسیده) برداشت می‌شود، زیرا موزهای زرد و کاملا رسیده خیلی فرصت زیادی برای نگهداری در سردخانه ندارند، هرچند برداشت موزهای زرد نیز انجام می‌شود. به صورت کلی، موزهای نارس پس از برداشت، بسته‌بندی شده و در سردخانه نگهداری می‌شوند. 

۲- نگهداری در سردخانه موز

در این مرحله، موزها در سردخانه موز برای مدت مشخص نگهداری می‌شوند. در چیدمان موز داخل سردخانه باید دقت شود که به دم میوه آسیب وارد نشود، زیرا در این صورت زودتر خراب خواهد شد. همچنین بهتر است موز داخل سردخانه در بسته‌های چوبی یا پلاستیکی حفره‌دار در ردیف‌های افقی نگهداری شود. از طرفی هر موز داخل سردخانه از بقیه موزها جدا باشد تا در صورت فاسد شدن، سایر میوه‌ها را فاسد نکند.

۳- رنگ آوری و رساندن موز

بعد از نگهداری در سردخانه، موزها برای انتقال به فروشگاه‌ها یا دیگر شهرهای کشور آماده می‌شوند، اما قبل از آن، موزهای سبز (نارس) باید داخل کارتن در کانتینرهای یخچالی (سردخانه کانکسی) با دمای ۱۳ درجه سانتی‌گراد گذاشته شده و سپس به سردخانه رنگ‌آوری منتقل شوند تا فرایند رسیدن موزها صورت گیرد. 

در سردخانه رنگ آوری، پس از گازدهی و رساندن میوه، موزها بسته به وضعیت اولیه و میزان رسیدگی موردنظر مشتری، به مدت سه تا چهار روز برای رسیدن باقی می‌مانند و سپس به فروشگاه‌ها و دیگر شهرها ارسال می‌شوند.

تفاوت سردخانه موز با دیگر سردخانه ‌های میوه

هر نوع میوه برای نگهداری در سردخانه به شرایط خاصی نیاز دارد؛ برای مثال، دما و رطوبت نگهداری از موز سبز در سردخانه به ترتیب برابر با ۱۳ تا ۱۴ درجه سانتی‌گراد و ۹۰ درصد است؛ این در حالی است که برای میوه زردآلود باید دمای صفر درجه و رطوبت نسبی ۹۵ درصد فراهم شود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره شرایط سردخانه انواع میوه می‌توانید به صفحه سردخانه میوه در سایت رسمی برودت کار اطلس مراجعه کنید.

تجهیزات مورد نیاز برای سردخانه موز سبز و سردخانه رنگ‌آوری

تجهیزات زیر به صورت کلی در انواع سردخانه موز استفاده می‌شود:

• عایق: بهترین نوع عایق برای سردخانه موز، ساندویچ پانل پلی اورتان است که وزن کم و مقاومت بالایی دارد.
• کمپرسور: نوع کمپرسور به ابعاد سردخانه و نوع مبرد بستگی دارد؛ برای سردخانه کوچک معمولا از کمپرسور هرمتیک یا سمی هرمتیک استفاده می‌شود؛ برای سردخانه بزرگ نیز از کمپرسورهای باز از انواع اسکرو یا پیستونی.
• کندانسور: از جمله انواع کندانسور در سردخانه میوه موز می‌توان به کندانسورهای هواخنک، آب خنک و تبخیری اشاره کرد.
• اواپراتور: معمولا از جنس آلومینیوم یا مس است و مدل آن به نوع میوه و دمای موردنظر سردخانه بستگی دارد.
• رطوبت‌ساز: بهترین نوع رطوبت‌ساز برای نگهداری موز، رطوبت‌ساز التراسونیک است.
• سایر تجهیزات: تابلو برق، درب سردخانه، سیستم روشنایی، سیستم تهویه، سیستم کنترل دما و رطوبت

با این حال، تفاوت‌هایی در تجهیزات موردنیاز برای سردخانه رنگ‌آوری و سردخانه موز سبز وجود دارد؛ به همین دلیل در ادامه، جدول تجهیزات موردنیاز برای هر سردخانه به تفکیک آورده شده است:

قیمت سردخانه موز

قیمت سردخانه موز به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد که از جمله آن می‌توان به نوع و تعداد تجهیزات و برند آن‌ها، تناژ میوه، موقعیت جغرافیایی، ابعاد سردخانه، مالیات و هزینه نصب شامل لوله‌کشی و عایق‌کاری و … اشاره کرد. به صورت کلی، قیمت سردخانه از ۳۰ مترمکعب تا بالای ۹۵۰ متر مکعب به ترتیب ۵۰۰ میلیون تا بالای دو میلیارد تومان تخمین زده می‌شود (سال ۱۴۰۳)؛ با این حال برای سفارشی‌سازی و راه‌اندازی سردخانه موز با قیمت مقرون به صرفه، فقط کافیست از طریق راه‌های ارتباطی سایت با کارشناسان برودت کار اطلس تماس بگیرید تا مشاوره لازم برای راه اندازی سردخانه متناسب با نیازتان و بدون هزینه‌های اضافی را دریافت کنید. 

خرید سردخانه موز

برای خرید سردخانه موز باید به اعتبار و تخصص تولیدکننده توجه کنید؛ آیا شرکت تولیدکننده از استانداردهای جهانی و روز دنیا تبعیت می‌کند؟ آیا مجوزهای لازم را کسب کرده است؟ خوب است بدانید که کارنامه پرافتخار تیم متخصص برودت کار اطلس در ساخت انواع سردخانه موز تهران و دیگر شهرها، کلیه نگرانی‌های شما را نسبت به کیفیت برطرف می‌کند. کلیه تجهیزات سردخانه موز برودت کار اطلس دارای گارانتی یک ساله بوده و از معروف‌ترین برندهای دنیا مانند دانفوس، بیتزر و … تهیه شده‌اند. از طرفی، در کلیه فرایند خرید می‌توانید از مشاوره رایگان و پشتیبانی ۲۴ ساعته در تمام روزهای هفته بهره‌مند شوید. برودت کار اطلس همچنین متعهد است که کلیه خدمات را با قیمت کاملا مقرون به صرفه به هم‌وطنان عزیز ارائه کند.

سخن پایانی

به جرات می‌توان گفت سردخانه موز بهترین روش برای نگهداری و افزایش سودآوری این محصول است؛ با این حال، هنوز یک چالش جدی وجود دارد و آن هم اجرای استاندارد سردخانه است، زیرا اگر کوچکترین اشتباهی در فرایند طراحی و ساخت سردخانه صورت گیرد، زیان‌های جبران‌ناپذیری به شما تحمیل می‌شود. آیا آماده‌اید تا یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه برای نگهداری و صادرات میوه داشته باشید؟ برای شروع، همین حالا با مشاوران برودت کار اطلس تماس بگیرید.